Tek kullanımlık plastiklerin doğaya atılması, dalgaların, güneşin ve rüzgarın etkisiyle mikroplastiklere dönüşerek su canlıları tarafından tüketilmesine ve böylece insan besin zincirine girmesine yol açabiliyor. Bu konuyu araştıran Atatürk Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi’nden Prof. Dr. Muhammed Atamanalp ve ekibi, iki yıldır su canlıları üzerinde kapsamlı bir çalışma yürütüyor.
Araştırmanın Bulguları
Prof. Dr. Muhammed Atamanalp liderliğindeki yedi kişilik ekip, farklı deniz ve tatlı su kaynaklarından topladıkları 300 balık, 200 ıstakoz ve 150 tatlı su midyesini laboratuvarda analiz etti. Bu analizler sonucunda, ilk kez balıkların beyninde mikroplastik parçacıklarının varlığı tespit edildi. Ayrıca, midye, ıstakoz ve farklı balık türlerinde de mikroplastiklerin bulunduğu belirlendi.
Prof. Dr. Atamanalp, plastiklerin kullanım kolaylığı nedeniyle sık tercih edildiğini ancak sorumsuzca doğaya bırakıldığında ciddi çevresel ve sağlık sorunlarına yol açtığını belirtti.
Mikroplastiklerin Tehlikesi
Prof. Dr. Atamanalp, plastiklerin çevreye zararlarını şu sözlerle dile getirdi: “Özellikle tek kullanımlık malzemelerin getirdiği pratiklik sebebiyle yoğun bir şekilde kullanılması ve bunların doğadan bertaraf edilmeden çevreye sorumsuzca bırakılması, bunların su kaynaklarına ulaşmasına neden oluyor. Su kaynaklarına ulaştıktan sonra güneş ışığı, rüzgar veya dalga hareketleri nedeniyle gözle dahi görülemeyecek parçacıklara bölünen bu plastikler, o ortamda bulunan sucul canlılar tarafından gıda sanılıp tüketilerek kendi bünyelerinde depolanmaya başlıyor.”
Atamanalp, balık beyninde mikroplastik parçacıklarının tespit edilmesinin yanı sıra bu parçacıkların kandan diğer organlara taşındığını da gösterdiklerini söyledi. Ayrıca, sıcak içeceklerin konulduğu tek kullanımlık plastiklerin çözünmesiyle mikroplastiklerin insanlara direkt olarak geçiş yapabileceğine dikkat çekti. Bu mikroplastiklerin sucul canlılar tarafından tüketilmesi ve daha sonra bu canlıların insanlar tarafından tüketilmesi, insan sağlığı için bir risk oluşturuyor.
Balık Tüketimi ve Sağlık Riski
Prof. Dr. Atamanalp, “Yine çalışmalarımızda biz şunu ortaya koyduk ki insanlar tarafından tüketilen kas dokusunda, mikroplastik birikimi zarar verecek düzeyde değil ama diğer organlarına baktığımızda özellikle karaciğer ve böbrekte ciddi miktarda mikroplastikleri tespit ettik.” dedi.
Çevresel Bilinç ve Geri Dönüşüm
Prof. Dr. Atamanalp, hızlanan yaşam temposunun tek kullanımlık plastiklerin kullanımını zorunlu hale getirdiğine dikkat çekerek, bu plastiklerin atık olarak çevreye bırakılmaması gerektiğini vurguladı. “Madem bunların kullanımından kaçınılmaz bir durum var, diyoruz ki hiç olmazsa bunlar atık olarak ortaya çıktığında çevreye bırakmayalım. Özellikle geri dönüşüm sistemine bunları dahil edelim. Bu bilinçle hareket edersek hem çevremizi hem su kaynaklarımızı hem o içindeki sucul canlıları ve en nihayetinde de insan sağlığını korumuş oluruz. Tek kullanımlıktan kasıt bunu tekrar yıkayıp yeniden kullanma zorunluluğunuz yok. Tabii kullanım, pratiklik açısından getirileri çok ama çevresel yükünü dikkate aldığımızda maalesef çok ciddi sorunlara neden oluyorlar” dedi.
Kaynak: AA
