Su ve Deniz

Almanya’daki Alfred Wegener Enstitüsü (AWI) uzmanları tarafından yapılan yeni bir araştırma, sekiz farklı Arktik denizanası türünü mercek altına aldı. Bilim insanları, bilgisayar modelleri kullanarak bu denizanalarını artan su sıcaklıkları, deniz buzunun geri çekilmesi ve diğer değişen çevre koşullarına maruz bıraktı.

Araştırmanın Bulguları

Araştırma sonuçları, yüzyılın ikinci yarısına gelindiğinde sekiz türden yedisinin, bu yeni koşullar altında yaşam alanlarını kutuplara doğru genişletebileceğini ortaya koydu. Özellikle en büyük denizanası türlerinden biri olan aslan yelesi denizanası, mevcut yaşam alanını neredeyse üç katına çıkaracak şekilde uyum sağladı. Ancak, Sminthea arctica türünün yaşam alanında, optimum sıcaklık aralığını bulmak için daha derinlere çekilmek zorunda kalması nedeniyle, küçük bir azalma yaşanacağı öngörülüyor.

Ekosistem Üzerindeki Etkiler

ARJEL (Arctic Jellies) araştırma grubundan Dmitrii Pantiukhin, bu sonuçların iklim değişikliğinin Arktik Okyanusu ekosistemlerini ne kadar dramatik bir şekilde etkileyebileceğini gösterdiğini belirtti. Pantiukhin, “Denizanası habitatlarının öngörülen genişlemesinin tüm besin ağı üzerinde muazzam etkileri olabilir” dedi. Aynı enstitüde çalışmalar yürüten Charlotte Havermans ise denizanalarının kuzeye doğru yayılmasının ekosistem üzerinde tahmin edilemeyecek etkileri olabileceğine dikkat çekti: “Bu türlerden bazılarının ekolojileri hakkında hiçbir şey bilmiyoruz.”

Genişleyen Habitatlar ve Tehdit Altındaki Balık Nüfusu

Havermans ve meslektaşları, en yaygın sekiz denizanası türünün ve onların jelatinimsi akrabalarının Büyük Kuzey Kutbu’ndaki dağılımına ilişkin çeşitli veri setlerini birleştirdi. Temsili tür kümesi, 1-2 santimetre uzunluğundaki küçük hidrozoa Aglantha digitale’den, 30 metreden daha uzun dokunaçlar geliştirebilen zehirli aslan yeleli denizanasına (Cyanea capillata) kadar uzanıyordu. Modellemeler, orta ila yüksek emisyon senaryosu altında, bu yüzyılın ikinci yarısında suların ısınmasına, buzların erimesine ve okyanustaki diğer değişikliklere yanıt olarak her bir türün yayılımının nasıl değişeceğini ortaya koydu. Çoğu türün yayılış alanı genişleyecek ve Kuzey Kutbu’na doğru kayacak.

Denizanası: Ekosistemin Yeni Hakimi mi?

Denizanasının kuzeye doğru genişlemeye başladığına dair bazı göstergeler zaten mevcut. Örneğin, Norveç’in Svalbard takımadasındaki fiyortlarda denizanası, morina balığına üstünlük sağlayarak balıkçılığı sekteye uğratıyor. Havermans, “Gerçekten kontrolü ele geçirebilir ve sonra orada neredeyse hiç balık kalmaz” diyor.

Deniz ekosistemindeki önemine rağmen, şeffaf jelatinimsi organizmalar ekolojik çalışmalarda sıklıkla göz ardı ediliyor. Bu araştırma, denizanası ve diğer jelatinimsi zooplanktonların iklim değişikliğinden nasıl yararlanabileceğine dair önemli bilgiler sunuyor.

Geleceğin Okyanusları

Araştırmacılar, gelecekte denizanası ve diğer jelatinimsi zooplanktonların, artan su sıcaklıkları, besin kirliliği ve aşırı avlanma gibi koşullarda gelişebileceğini belirtiyor. Tüm bu faktörler bir araya geldiğinde, balıkların hakim olduğu çeşitli deniz ekosistemlerinden denizanasıyla dolu okyanuslara geçiş anlamına gelebilir. Pantiukhin, iklim değişikliğinin deniz organizmaları üzerindeki etkisini vurgulayarak, denizanasının balıklar gibi yiyecek konusunda rakiplerinden bir adım önde olduğunu belirtiyor: “Bu da tüm besin ağını etkiliyor ve balık popülasyonlarının toparlanmasını yavaşlatabilir veya engelleyebilir.”

Kaynak: yeşilgazete

Bilim insanları, dünyanın en büyük oksijen üreticisinin yağmur ormanları değil, deniz yosunları olduğunu açıkladı. Dünya oksijeninin yaklaşık %70’ini üreten deniz yosunları, küresel ekosistemin dengeleyicisi olarak önemli bir rol oynuyor.

Deniz yosunları, fotosentez süreci sırasında karbondioksiti emerek oksijen üretirler. Bu süreçte, güneş ışığını enerji kaynağı olarak kullanarak, okyanusların ve denizlerin yüzeyinde büyürler. Bu sayede, sadece deniz yaşamına değil, aynı zamanda kara yaşamına da hayati bir katkı sağlar.

Oksijen üretiminin yanı sıra, deniz yosunları okyanus ekosistemlerinde besin zincirinin temelini oluşturarak deniz canlılarının besin kaynağını sağlar. Uzmanlar, iklim değişikliği ve kirlilik gibi faktörlerin deniz yosunları üzerindeki olumsuz etkilerini vurgulayarak, bu hayati türün korunması için acil önlemler alınması gerektiğini belirtiyor.

Konya’nın Çumra ilçesinde bulunan Adakale Mahallesi’ndeki Hotamış Gölü havzasında meydana gelen yarıkların oluşumuyla ilgili endişe verici gelişmeler yaşanıyor. Kuraklıkla birlikte yer altı su seviyesinin düşmesi, zemin çökmelerine ve yüzey deformasyonuna neden oluyor. Bu durum, yarıkların oluşumunu hızlandırarak, yerleşim yerlerini tehdit ediyor.

Özellikle Adakale Mahallesi’nde 2,5 kilometrelik uzunluğa ulaşan yarıklar, bölge halkını tedirgin ediyor. Adakale Muhtarı Etem Kutlu, yarıkların özellikle çobanlar tarafından fark edildiğini ve köy halkının bu durumdan büyük endişe duyduğunu belirtiyor. Köydeki yağışların etkisiyle birlikte yarıkların derinliğinin 8 metreye kadar ulaştığı gözlemleniyor.

Yarıkların oluşumu, Konya Teknik Üniversitesi Obruk Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık tarafından kuraklıkla ilişkilendiriliyor. Yer altı sularının çekilmesiyle malzemenin suyunu kaybetmesi sonucu zemin çökmesi ve yarıkların meydana gelmesiyle ilgili Arık, havzada kuraklık ve aşırı su talebinin artmasıyla bu tür olayların daha sık görülmeye başladığını ifade etti.

Mahalle sakinleri, yarıkların genişleyerek köylerini tehdit ettiğini ve endişe verici bir durum oluşturduğunu dile getiriyor. Bu durumun önlenmesi için yetkililerin acil önlem alması gerektiği vurgulanıyor. Yarıkların oluşumunu takip eden uzmanlar, bölgede daha fazla araştırma yapılması ve kuraklıkla mücadele için etkili stratejilerin geliştirilmesi gerektiğini belirtiyor.

Kaynak: AA

İzmir Çeşme Ekoloji Platformu, Kanalizasyon Sularının Denize Dökülmesine Karşı Sesi Yükseltti

Ilıca Koyu’nda gerçekleştirilen basın açıklamasıyla Çeşme Ekoloji Platformu, ilçede kanalizasyon sularının denize dökülmesine karşı tepkisini dile getirdi. “Çeşme’de denize akıtılan kanalizasyon sorununa sessiz kalma” pankartı altında bir araya gelen çevreciler, bu çevresel sorunun önemine dikkat çekti.

Platform gönüllüsü Menekşe Ecer, Çeşme’nin uzun yıllardır sermaye ve rant çevrelerinin hedefinde olduğunu belirterek, son dönemde yaşanan arsa rantı ve doğal alan tahribatlarına değindi. Ecer, Sakarya Mahallesi’nde zeytin ağaçlarının kesilmesi ve Aya Yorgi’de izinsiz kazılar gibi örneklerle çevre tahribatının boyutlarını vurguladı.

Özellikle Ilıca ve Şifne bölgelerinde kanalizasyon sularının denize dökülmesinin deniz yaşamı üzerinde ciddi tehdit oluşturduğunu ifade eden Ecer, “Denizler kanalizasyon atık havuzu değildir. Deniz yaşamının korunması, insan yaşamının devamı için hayati önem taşır. Bu nedenle ileri biyolojik arıtma tesislerinin acilen hayata geçirilmesini talep ediyoruz” şeklinde konuştu.

Platformun çağrısıyla birlikte, Çeşme’de çevre ve doğa koruma önlemlerinin artırılması, ekosistemin zarar görmesinin önüne geçilmesi ve doğal alanların korunması adına daha etkili adımlar atılması gerektiği vurgulandı.

ABD’nin New England bölgesinde, 200 yıl önce nesli tükendiği düşünülen gri balina türü, uzmanlar tarafından “inanılmaz” derecede nadir bir olay olarak tanımlanan bir şekilde, Massachusetts eyaletinin Nantucket Adası’nın yaklaşık 48 kilometre güneyinde su yüzeyine çıktı. Gri balina, New England Akvaryumu’ndaki bilim insanları tarafından 1 Mart tarihinde keşfedildi.

Yapılan gözlemlere göre, gri balina muhtemelen beslenmek için su yüzeyine tekrar tekrar çıkıp dalmaktaydı. Bu olay, bilim insanları için oldukça şaşırtıcı ve heyecan verici bir keşif olurken, New England Akvaryumu’ndaki Anderson Cabot Okyanus Yaşamı Merkezi’nde yardımcı araştırmacı bilim insanı Orla O’Brien, yaşananları “Ne olduğunu yüksek sesle söylemek istemedim, çünkü çılgınca görünüyordu” şeklinde açıkladı.

Görüntüleri inceleyen araştırmacılar arasında bulunan Kate Laemmle ise yaşadığı şaşkınlığı şu sözlerle ifade etti: “Beynim gördüklerimi algılamaya çalışıyordu çünkü bu hayvan aslında bu sularda gerçekten bulunmamalıydı.”

Gri balinalar genellikle Kuzey Pasifik Okyanusu’nda gözlemlenirken, Atlantik Okyanusu’nda son 200 yılda kayboldukları bilinmekteydi. Ancak son yıllarda iklim değişikliği ve Kuzey Buz Okyanusu’ndaki buzların azalmasıyla birlikte, bu balinaların Atlantik’e geri dönüşü gözlemlenmeye başlandı. Bilim insanları, bu değişimin iklim değişikliğinden kaynaklandığına inanıyor. Özellikle Kuzeybatı Geçidi’nin yaz aylarında düzenli olarak buz tutmaması, balinaların bu bölgelere geçiş yapabilmesine olanak sağladı.

Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi’nin Balıkçılık Birimi, gri balinaların yaklaşık 45 ton ağırlığında ve 15 metre uzunluğunda büyük hayvanlar olduğunu belirtti. Bu olay, okyanusun dinamik bir ekosistem olduğunu ve her an sürprizlerle dolu olduğunu bir kez daha gösterdi.

Orla O’Brien, “Bu gözlem, her bir araştırmanın önemini vurguluyor. Kambur balina, gerçek balina ve oluklu balinaları görmeyi beklesek de okyanus dinamik bir ekosistem ve bulacağınız şeyleri asla bilemiyorsunuz” dedi.

Bilim insanları, yıllar önce getirilen kirliliği kontrol altına alma önlemlerine rağmen ton balıklarında (Orkinos) hala yüksek cıva seviyelerinin olduğunu belirtiyor.

Cıva, kömürün çıkarılması ve yakılması gibi faaliyetlerle atmosfere salınıyor ve ardından okyanusa karışarak balıklarda birikiyor. Bu durum, ton balıklarında yüksek cıva seviyelerine neden oluyor.

1971’den bu yana atmosferdeki cıva seviyeleri önemli ölçüde azalmasına rağmen ton balıklarında bu seviyelerin sabit kaldığı belirtiliyor. Uzmanlar, eski dönemlerden kalma cıvanın okyanusun derinliklerinde gizlendiğini ve ton balıklarının bu sulara karışarak bu cıvayı biriktirdiğini söylüyor.

Deniz ekosistemlerine giren cıva, en tehlikeli formu olan metil cıvaya dönüşebiliyor. Bu durum, ton balıklarının tüketiciler için potansiyel bir sağlık riski oluşturmasına neden oluyor.

Normal şartlarda ton balığındaki ortalama cıva miktarı 0,135 – 0,145 ppm arasındadır.

Kaynak: BBC